Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy

---

Historia

Początki i okres piastowski

Według miejscowej tradycji, dokumentowanej przez oleśnickiego historiografa Johannesa Sinapiusa, kościół parafialny św. Jana Apostoła miał być fundowany w 979 roku, a jego konsekracji miał dokonać Jan Chrzciciel, za czasów pierwszego biskupa Śląska. Niemniej jednak brak jednoznacznych potwierdzeń historycznych dotyczących tej daty. Warto zaznaczyć, że pierwsze biskupstwo na Śląsku zostało ustanowione dopiero w roku 1000 w Wrocławiu. Odkrycia archeologiczne przeprowadzone w 1907 roku dowiodły, że miejsce obecnej murowanej świątyni zajmowała niegdyś drewniana kaplica.

Pierwsze wiarygodne wzmianki o kościele oraz parafii pojawiły się w 1230 roku w dokumencie wydanym przez Henryka Brodatego. Zgodnie z jego dyrektywami, kanclerz i zarazem kanonik Tomasz, proboszcz parafii św. Jana Ewangelisty w Oleśnicy, miał przenieść wieś Lucień na prawo niemieckie.

W drugiej połowie XIII wieku wzniesiono murowany gmach kościoła, który w kolejnej ćwiartce odnowiono, nadając mu trójnawową formę oraz dodając wieżę. W owym czasie budowla zaczęła być również znana jako kościół zamkowy. W 1433 roku kościół zyskał pierwszy dzwon, a między 1465 a 1469 rokiem Mikołaj Hoferichter oraz Mikołaj Fischer zrealizowali szereg usprawnień budowlanych, które doprowadziły do poszerzenia i podwyższenia obiektu. Efektem ich prac były nowe, krzyżowe i gwiaździste sklepienia, a także powiększone prezbiterium. W 1473 roku kościół otrzymał drugi dzwon.

Okres Podiebradów i protestantyzmu

W latach 1500–1510, po objęciu rządów przez Podiebradów, kościół przeszedł istotną przebudowę. Dobudowano nawę północną, dwie kaplice, kruchtę oraz drugą zakrystię, a także zamontowano chrzcielnicę. Ponadto, książęca rodzina ofiarowała nowy ołtarz. W 1521 roku na wieży zawieszono trzeci dzwon. W pierwszej połowie XVI wieku, za panowania Jerzego Podiebradowicza, w Oleśnicy zyskiwały na popularności nauki Marcina Lutra, propagowane głównie przez dworskiego nauczyciela, Jana Hessa.

W 1538 roku duchowni katoliccy zostali wydaleni z księstwa, a świątynia przeszła pod kontrolę protestantów, przyjmując patronat św. Jana Chrzciciela. Dodatkowo, Podiebradowie ufundowali w kościele swoją kryptę rodową. W 1555 roku rozpoczęły się prace nad polichromią w prezbiterium, przedstawiającą drzewo genealogiczne księcia Jana Podiebradowicza, które zakończono po trzech latach, jednak w XIX wieku było to dzieło prawdopodobnie zamalowane lub usunięte. W latach 1557–1558 zrealizowano nową ceramiczną pokrywę dachową oraz umieszczono grobowiec dla księcia Jana i jego żony Krystyny Szydłowieckiej. W 1563 roku ks. Jan ufundował czwarty dzwon kościelny.

Osobny artykuł dotyczy biblioteki łańcuchowej w Oleśnicy. W 1594 roku książę Karol II Podiebradowicz zainicjował powstanie nowej publicznej biblioteki ulokowanej w południowej kruchcie. To jedna z nielicznych bibliotek łańcuchowych na Śląsku, a jednocześnie jedyna, która zachowała się w pierwotnym miejscu. Otwarta z 550 księgami, przetrwało do XXI wieku 239 tomów. Podobne biblioteki istniały również w Wrocławiu, Brzegu, Legnicy i Złotoryi, aczkolwiek w Legnicy zbiory po II wojnie światowej zostały przeniesione do Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, a z Złotoryi do Biblioteki Narodowej w Warszawie.

W latach 1596-1607 w kościele zbudowano manierystyczną emporę, która została ozdobiona przez Fryderyka Lochnera, przedstawiającego proroków starotestamentowych oraz świętych z Nowego Testamentu. Po roku 1605 książę Karol II oraz jego żona Elżbieta Magdalena lub mieszkańcy Oleśnicy sfinansowali budowę manierystycznej ambony, wykreowanej przez rzeźbiarza Marcina Riedla z Wrocławia. Malowidła wykonał Fryderyk Lochner, a projektantem był Geert Hendrik z Amsterdamu, który wycenił swoje usługi na 400 talarów. Ambona ta została uznana za najważniejszy zabytek późno-renesansowy w regionie. W 1616 roku kościół połączono z oleśnickim zamkiem łącznikiem dla pary książęcej. W latach 1619–1620 przeprowadzono nadbudowę wieży kościelnej, która zyskała renesansową galerię oraz nowy hełm z latarnią. Na szczycie wieży umieszczono figurę koguta, symbolizującą łaskę Bożą oraz zmartwychwstanie Jezusa, służącą także do odróżnienia kościołów protestanckich od katolickich.

Okres Wirtembergów

W 1698 roku rozpoczęto budowę barokowej kaplicy grobowej (mauzoleum z kryptą) od strony południowej kościoła, zakończoną po dwóch latach. W tejże krypcie umieszczono 24 trumny z ciałami zmarłych członków rodziny książęcej.

W latach 1700–1708, na zlecenie Wirtembergów, przeprowadzono prace mające na celu nadanie świątyni charakteru barokowego. W ich wyniku powstały malowidła na balustradzie empory pod chórem, przekształcono północną ścianę nawy oraz wzniesiono barokowy ołtarz główny z rzeźbami, obrazami i innymi dekoracjami. Z ołtarza zachowała się jedynie figura św. Jana Chrzciciela. W 1740 roku zakończono malowanie mauzoleum, a na sklepieniu kaplicy pojawiły się sceny Męki Pańskiej. W 1754 roku, z okazji 10-lecia rządów księcia Karola Chrystiana Erdmanna Wirtemberskiego, odnowiono hełm wieży kościelnej, na którym umieszczono mitrę książęcą. Mitra ta przetrwała na wieży do 1905 roku.

Hohenzollernowie

W 1884 roku książę Wilhelm August z dynastii Welfów zmarł bezpotomnie, a jego testament pozostał niejasny co do przyszłości księstwa oleśnickiego. W rezultacie przeszło ono na własność Królestwa Prus, które podzieliło je, a Oleśnica stała się lennem tronowym następców cesarza. Tak oto dynastia Hohenzollernów stała się odpowiedzialna za zamek oraz kościół, który na przełomie XIX i XX wieku wymagał rozbudowy. W celu zwiększenia jego pojemności i atrakcyjności, przygotowano aż trzy projekty przebudowy, z których pierwszy został odrzucony przez przedstawiciela cesarza oraz konserwatora zabytków Hansa Lutscha, z uwagi na brak reprezentacyjności po przebudowie. W 1902 roku zlecono projekt architektowi Hansowi Poelzigowi, który zaproponował nowe emporum, nowe ciągi komunikacyjne, przemieszczenie loży, rozbudowę kruchty oraz zainstalowanie centralnego ogrzewania i toalety. Jednak konserwator zabytków również odrzucił tę koncepcję. W 1903 roku Poelzig przedłożył kolejny projekt, w którym usunięto trzy zachodnie empory i dodano nową kruchtę (dzisiejsze główne wejście do bazyliki) ze schodami prowadzącymi na empory oraz kotłownię centralnego ogrzewania pod wejściem. Projekt został zatwierdzony w 1904 roku przez parafię, przedstawiciela cesarza oraz konserwatora zabytków. Poelzig sporządził również kosztorys, który zamknął się w kwocie 130 000 marek.

W dniu 15 lipca 1905 roku doszło do tragicznego zawalenia się naw głównej i południowej. Choć postępowanie śledcze nie wykazało jednoznacznych przyczyn tej katastrofy, niezadowalający stan filarów po stronie południowej mógł się do niej przyczynić. Później ustalono, że ceglana struktura tychże filarów była wypełniona gruzem. Sprawa trafiła do sądu, w którym Poelzig został oskarżony o zaniedbania, a kierownik budowy o brak doświadczenia. Ostatecznie jednak, prof. Steinbrecht z Malborka uniewinnił obydwu, wskazując, że winny był zły stan filarów, wynikający z błędów budowlanych z XV wieku. Parafia uzgodniła z monarchą, że kościół zrekonstruują, zamiast budować nowy. Odbudowę zlecono królewskiemu radcy budowlanemu Adolfowi Koehlerowi (Köchlerowi). W 1910 roku zakończono prace, a od zachodniej strony wzniesiono nową kruchtę, powstała także nowa klatka schodowa, a zegar słoneczny na południowej ścianie został odrestaurowany oraz zainstalowano centralne ogrzewanie. Prace dotyczyły także remontu wieży, która zyskała nowy wiatrowskaz w kształcie koguta.

Okres powojenny i XXI wiek

W czasie działań II wojny światowej budowla nie została zniszczona. W 1947 roku kogut na wieży zastąpiono krzyżem, który w 1998 roku wymieniono na nowy. Stary krzyż był ukryty kapsułą czasową w postaci kuli, w której odnaleziono list pastora Konrada Koehlera, list od księcia Karola Fryderyka lub Karola Chrystiana Erdmanna, gazetę „Lokomotive an der Oder” z 1905 roku, medal z 1744 roku oraz monety. Po zakończeniu prac, do kuli zamknięto nowe pamiątki.

W dniu 27 grudnia 1998 roku kościół został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej przez Prefekta Kongregacji Kultu Bożego i Sakramentów, ks. kardynała Jorge Medinę Estéveza.

29 października 2000 roku bazylikę wizytował kardynał Joseph Ratzinger.

Architektura

Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy to imponująca budowla o charakterze orientowanym, z siedmioma przęsłami oraz trzema nawami. Całość dopełnia jednoprzęsłowe prezbiterium, które jest zamknięte od trzech stron. Nieodłącznym elementem tej struktury jest przylegająca do prezbiterium wieża, w której znajduje się dzwonnica. Prezbiterium jest dopasowane szerokością i wysokością do nawy głównej, co wprowadza harmonijną symetrię.

Nawy zostały zrealizowane w systemie filarowym, co nadaje im dodatkowego charakteru. Warto zauważyć, że nawa północna jest węższa od południowej. Na zakończeniu wschodnim nawy północnej wyrasta wieża w formie czworoboku, z zakrystią. Wzdłuż tej nawy ulokowane są trzy kaplice, dodatkowo znajduje się tam kruchta oraz kaplica przeznaczona na chrzty.

Podobnie, do nawy południowej przylega kruchta, a także dwie klatki schodowe, które prowadzą na empory. Wzdłuż południowej ściany prezbiterium, przy przedłużeniu nawy, znajduje się ośmioboczna kaplica-mauzoleum. Elementy architektoniczne pomiędzy nawami tworzą filary; po stronie południowej zakończone są łukami ostrołukowymi, natomiast po stronie północnej arkadami półkolistymi. Na głównej nawie trzy strony przylegają do empory.

W zachodniej części świątyni można dostrzec neomanierystyczną kruchtę, której dekoracyjny drewniany strop oraz klatka schodowa prowadzi na chór, wzbogacają całą kompozycję architektoniczną. Z południowo-zachodniego narożnika budowli prowadzi łącznik do zamku, oparty na przęsłach filarowo-arkadowych, co dodaje całości majestatu.

Nawa główna oraz prezbiterium są przykryte wspólnym dachem, co tworzy jedną bryłę. Na osobnym dachu pulpitowym znajduje się zakrystia, natomiast kaplica-mauzoleum wieńczona jest kopułą z latarnią. Nawa północna, zawierająca dwie kaplice oraz kruchtę, a także nawa południowa, przykryte zostały dachem pulpitowym. Z kolei kaplica chrztu posiada oddzielny dwuspadowy dach, co tworzy kontrast w strukturze dachu budowli.

Wieża wznosi się z hełmem o ośmiobocznej podstawie, na którym umieszczono dwie latarnie. Kopuła nad kaplicą-mauzoleum zdobiona jest ślepą latarnią, nadając jej przestrzenności i lekkości. Wnętrze bazyliki jest zaopatrzone w jednogwiazdkowe sklepienia, które pokrywają prezbiterium, nawę główną oraz zakrystię. Nawy boczne, północne kaplice oraz kruchta wyposażone są w sklepienia krzyżowo-żebrowe, a w kruchcie południowej spotkać można sklepienie sieciowe z ceglanymi żebrami.

Obciążenie sklepienia nawy głównej wspiera się na odpowiednich łukach, które ulokowane są pod dachami naw bocznych. Mauzoleum, umiejscowione w przyziemiu, zdobione jest wolutowymi konsolami, nad którymi wznoszą się eleganckie pilastry z kompozytowymi głowicami. Pomiędzy konsolami zlokalizowane są płyciny, zdobione liśćmi akantu, które tworzą unikalny styl dekoracyjny. Całość wieńczy gzyms, a na kopule ukazują się sceny z Męki Pańskiej, dodając mistycznego charakteru całemu wnętrzu.

Wyposażenie

Ołtarz główny

W barokowym stylu, ołtarz główny, który został ufundowany przez księcia Karola Fryderyka w 1708 roku, znajduje się na wschodniej ścianie bazyliki. Jego dwukondygnacyjna konstrukcja jest subtelnie podzielona na trzy osie i otoczona figurami oraz zdobieniami stworzonymi przez Jana Riedla z Wrocławia. Posiada on bogate detale, a na jednym z obrazów, przedstawiającym Złożenie do grobu, artysta prawdopodobnie umieścił własny wizerunek, co czyni go osobliwym elementem tego dzieła.

Podział ołtarza na dwie kondygnacje symbolizuje zarówno Stary, jak i Nowy Testament. Górna część jest ozdobiona figurami Jana Chrzciciela oraz Mojżesza, będących dowodami na różnorodność tematów biblijnych. Dolna kondygnacja skupia się na ukazaniu głównych momentów z życia Jezusa, w tym Ostatniej Wieczerzy, Złożenia do grobu, Zmartwychwstania oraz Wniebowstąpienia.

Ambona

Ambona w bazylice została zaprojektowana przez Geerta Hendrika, a jej malunki wykonał Fryderyk Lochner. Marcin Reidel był odpowiedzialny za prace stolarskie. Uwagę przyciąga potężna figura św. Krzysztofa, od której zaczyna się ambona, oraz sześcioboczny kosz, do którego prowadzą bogato zdobione schody. Na drzwiach ambony widnieją płaskorzeźby przedstawiające Adama i Ewę oraz malowidło głowy Chrystusa, który nosi koronę cierniową. Cykl obrazów zdobiących kosz obrazuje wydarzenia związane z życiem Jezusa, co dodaje mu głębi symbolicznej.

Na szczycie baldachimu znajduje się figura Zmartwychwstałego Chrystusa, w otoczeniu aniołów, które trzymają herby rodów, takich jak Podiebradzi, Piastowie, oraz księstwa Mecklenburg-Güstrow i Hohenzollernów. Z kolei pomiędzy konsolą ambony a baldachimem umieszczono obraz przedstawiający Ukrzyżowanie.

Organy

Pierwsze wzmianki o organach w bazylice sięgają 1605 roku, lecz nieznana jest ich data budowy. Po rozbiórce instrumentu w 1655 roku stworzono nowy w 1659 roku, którego twórcą był prawdopodobnie Bernhard Sorge. W latach 1685-1686 pojawiły się kolejne organy, fundowane przez księcia Sylwiusza Nimroda Wirtemberskiego oraz jego małżonkę Eleonorę Karolinę Mömpelgard. Daniel Wager był ich konstruktorem, a instrument posiadał 26 głosów i dwa manuały.

W 1719 roku Michael Engler przeprowadził pierwszy remont organów, po którym w 1756 roku Wilhelm Scheffler z Brzegu przeprowadził dalsze prace konserwatorskie. Zmiany wprowadził również Gottlieb Benjamin w 1787 roku. Znaczącą przebudowę, mającą miejsce w latach 1856-1858, przeprowadził Johann Gottlieb Anders. Po katastrofie w 1905 roku instrument został odbudowany przez firmę Schlag & Söhne z Świdnicy w 1910 roku. Organy w obecnej formie mają 41 głosów oraz trzy manuały, a ich remonty po II wojnie światowej przeprowadzono w latach 1946, 1973, 1996-1997 oraz między 2002 a 2012 rokiem.

Manuał I	Manuał II	Manuał III	Pedał
1. Principal 16′	1. Burdon 16′	1. Lieblich Gedackt 8′	1. Principalbass 16′
2. Principal 8′	2. Geigen Principal 8′	2. Flöten Principal 8′	2. Violonbass 16′
3. Gamba 8′	3. Flute harmonique 8′	3. Portunal 8′	3. Subbass 16′
4. Konzertflöte 8′	4. Salizet 8′	4. Vox coelestis 8′	4. Gedacktbass 16′
5. Gemshorn 8′	5. Rohrflöte 8′	5. Aeoline 8′	5. Octavbass 8′
6. Doppelflöte 8′	6. Traversflöte 4′	6. Lieblich Gedackt 8′	6. Violoncello 8′
7. Offenflöte 4′	7. Viola 4′	7. Rohrflöte 4′	7. Bassflöte 8′
8. Octave 4′	8. Piccolo 2′	8. Flautino 2′	8. Principal 4′
9. Rauschquinte 2 2/3’+2′	9. Mixtur 3 fach	9. Oboe 8′	9. Quinte 10 2/3′
10. Kornett 1-3 fach	10. Klarinette 8′	_	10. Posaune 16′
11. Mixtur 4-5 fach	_	_	_
12. Trompete 8′	_	_	_

Loża książęca i stalle

W 1687 roku, na prośbę księcia Sylwiusza Fryderyka, wykonano stalle w stylu wczesnobarokowym. Z biegiem czasu, po 1805 roku, stalle przestały być wykorzystywane przez książąt i ich rodziny, uzyskując nowe znaczenie, mianowicie loży kaznodziejskiej dla duchownych protestanckich.

Początkowo, wspomniane loże usytuowane były naprzeciw ambony, a ich umiejscowienie wpływało na układ całej konstrukcji kościoła. Katastrofa budowlana z 1905 roku spowodowała ich zniszczenie, jednak udało się je odnowić. W 1908 roku połączono pozostałości dwóch lóż w jedną na emporze w prezbiterium. Istnieją również stalle pochodzące z okresu średniowiecza, które przeszły renowację w 1992 roku i obecnie znajdują się w prezbiterium.

Dzwony

Na wieży kościoła znajdują się cztery dzwony, które są najstarszymi zabytkami odlewniczymi w Oleśnicy. Pierwszy z nich pochodzi z 1433 roku, waży 658 kg i ma średnicę 102 cm, a jego sygnatura to Hans Schikil. Kolejny dzwon z 1473 roku, ufundowany przez Mikołaja Opicza, waży 1850 kg i ma średnicę 145 cm. Dzwon z 1521 roku, prezentujący inskrypcję w łacinie: „AVE MARIA GRACIA PLENA DOMINUS TECVM BENEDI 1521”, waży 349 kg i ma średnicę 83 cm. Ostatni dzwon, ufundowany w 1563 roku przez księcia Jana Podiebradowicza, waży 568 kg, został jednak odlany na nowo w 1727 roku z powodu pęknięcia. Na dzwonie również znajduje się istotna inskrypcja w trzech rzędach, która dodaje mu historycznego znaczenia.

Wszystkie dzwony przetrwały II wojnę światową, a ich wartość historyczna ocaliła je przed przetopieniem. W 1974 roku wprowadzono elektryczny napęd dzwonów, a w styczniu 2019 roku przeszły one remont przeprowadzony przez firmę Rduch Bells & Clocks z Czernicy, która zainstalowała nowe napędy liniowe.

Mauzolea rodowe

Podiebradowie

Pochówki rodziny Podiebradów swoje miejsce znalazły w krypcie zlokalizowanej pod prezbiterium kościoła. Jej budowę zapoczątkowano prawdopodobnie w okresie przebudowy w latach 1500–1510. Pierwszy pochówek, który się tu odbył, dotyczył Magdaleny, córki księcia Henryka I, i miał miejsce w 1513 roku. Jednakże do roku 1538 rodzina zmuszona była korzystać z klasztoru cysterek, co stało się niemożliwe po wydaleniu katolickich duchownych z księstwa. W rezultacie, w dwukomorowej krypcie ulokowano ostatecznie ciała 23 przedstawicieli rodu Podiebradów.

W skład tego rodowego mauzoleum wchodzi renesansowa płyta nagrobna księcia Jerzego II Podiebradowicza, stworzona przez Jana Oslew w 1554 roku z piaskowca. Zleceniodawcą był Jan Podiebradowicz, brat Jerzego II. Płyta nagrobna, wykonana w formie płaskorzeźby naturalnej wielkości, przedstawia postać księcia w zbroi. W lewej dłoni trzyma miecz, a w prawej mizerykordię, stając jednocześnie na lwie. Obok tego majestatycznego zwierzęcia zlokalizowano hełm, czaszkę oraz węża. Nad głową lwa umieszczono tarczę herbową księstwa ziębicko-oleśnickiego.

GEORGIO. DUCI. MUNSTERBERGEN. IN. SLESIA. OLSENSI. COMITI. GLACEN. ETC. REGIA. BOHEMIAE. STIRPE. ORIVNDO. PIETATIS. CLEMENCIAE. IVSTICIAE. ETC. ALIARUMQ. VIRTVTVM. ETC. LAVDIBVS. ORNATISS. PRINCIPI. QVI. OBIIT. AN. MD. LIII. VLT. IANVAR. AETATIS. AN. XLI. IMPERANTE. CAROLO. V. ET. FERDIN. ROM. VNG. ET. BOHEM. REGE. IOANNES. D. G. DUX MVNSTERB. FRATRI. OPTIMO. ET. CHARISS. F. CVR. AN. 1554. 1. APRILIS.

Tumba Jana Podiebradowicza i Krystyny Szydłowieckiej

Następnym istotnym elementem tego mauzoleum stał się renesansowy nagrobek, który Jan Podiebradowicz zlecił wykonanie w 1557 roku po odejściu jego żony, Krystyny Szydłowieckiej. Do końca XIX wieku ten nagrobek znajdował się w bliskim sąsiedztwie ołtarza głównego, a późniejsza decyzja przeniosła go do kaplicy Wirtembergów. Tumba ukazuje dwie leżące postacie obok siebie. Pod nogami księcia widnieje lwica, natomiast pod księżną spoczywa lew. Warto zauważyć, że do początku XX wieku te postacie były umieszczone w odwrotnej konfiguracji. Na kamiennej skrzyni nagrobnej można znaleźć napisy upamiętniające księcia oraz księżną, a także napis o charakterze poetyckim.

Po stronie stóp pary książęcej umieszczono herby: Anny żagańskiej, matki Jana oraz żony Karola I; herby związane z księstwem ziębicko-oleśnickim (Rod podiebradów); oraz herb babki Jana, Urszuli Brandenburskiej (1450–1508). Po stronie głów pary książęcej umieszczono herby Krystyny Szydłowieckiej, Izabeli sycylijskiej, Anny z Koldic (1405–1450) oraz Salomei z Častolovic (Zastalowicz, 1426–1489).

Przy postaci księcia Jana przypisano herby Kunegundy ze Šternberka, żony króla Czech Jerzego, prababki Małgorzaty Badeńskiej oraz innych przedstawicielek rodziny. Z kolei po stronie księżnej Katarzyny przypisano herby Katarzyny ziębickiej (1390–1422), Katarzyny opawskiej, Anny z Turyngii, Scholastyki saskiej i Eufemii bytomskiej. Na północnej ścianie prezbiterium, tuż przy płycie Jerzego II, znajduje się nagrobek księcia Karola Krzysztofa Podiebradowicza, stworzony w 1579 roku, którego fundatorką była Barbara von Biberstein, wnuczka Karola I. W centrum nagrobka widnieje postać księcia w pełnej zbroi, otoczona kolumnami i nadbudówką ozdobioną aniołami oraz reliefem przedstawiającym zmartwychwstanie Jezusa. Na fryzie umieszczono fragment Pierwszego Listu do Koryntian, a u dołu herbu księstwa.

Wirtembergowie

Z powodu braku miejsca na dalsze pochówki w krypcie rodu Podiebradów, książę Chrystian Ulryk I zainaugurował budowę kaplicy rodowej dla Wirtembergów w 1698 roku. W roku 1700 budowę zakończono. Kaplica została przylegająca do południowej części kościoła, nawiązując do prezbiterium. Wkrótce po zakończeniu budowy wprowadzono do niej 13 sarkofagów rodzinnych, które znajdowały się wcześniej w krypcie Podiebradów. Ostatni pochówek w krypcie miał miejsce w 1761 roku, dotyczył Karola Fryderyka. W sumie krypcie znajdowały się 24 sarkofagi, z czego 15 było metalowych, w tym dwa unikalne, których materiałem był cynk (Sylwiusza Nimroda i Elżbiety Marii), a dziewięć drewnianych.

Krypta została zamknięta w 1952 roku. W 2003 roku nastąpiło jej ponowne otwarcie, a drewniane trumny zabezpieczono przed dalszym niszczeniem oraz przeprowadzono remont ścian. W 2022 roku otworzono sarkofag księcia Sylwiusza Nimroda, który uznawany jest za zabytek klasy europejskiej o złoconym i polichromowanym wykończeniu. Sarkofag wykazywał ślady włamania, a w jego wnętrzu odkryto buty oraz jedwabne szaty. Został on przekazany do renowacji, a prace zakończono w tym samym roku przez firmę A.T. Pracownia Konserwacji Zabytków Agnieszki i Tomasza Trzosów. W 2023 roku przeprowadzono również prace związane z renowacją sarkofagu Elżbiety Marii, z którego wydobyto cenne kosztowności oraz elementy odzieży.

---

Oceń: Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy

---