Karol II Podiebradowicz, znany również jako Karel II minstenbersko-olesnicky oraz Karl II von Münsterberg-Öls, a także Karl II von Podiebrad, to postać historyczna, której życie i dziedzictwo są ważne dla regionu Dolnego Śląska.
Urodził się 15 kwietnia 1545 roku w Oleśnicy i zmarł 28 stycznia 1617 roku w tym samym mieście. Był księciem ziębickim oraz oleśnickim, co wskazuje na jego znaczącą rolę w historii tych terenów.
Życiorys
Karol II Podiebradowicz był piątą pociechą Henryka II Pobiedradowicza, który sprawował władzę jako książę ziębicko–oleśnicki, oraz Małgorzaty von Mecklenburg-Schwerin (1515–1559), córki księcia Meklemburgii, Henryka V Zgodnego. Po śmierci swojego ojca w 1548 roku, Karol II, w towarzystwie swojego brata Henryka III, przejął rządy w bierutowskiej części księstwa oleśnickiego pod regencją stryja Joachima, biskupa brandenburskiego.
To właśnie pod jego przewodnictwem, w latach 1561–1570, Karol II miał zaszczyt spędzić czas na dworze cesarskim Ferdynanda I oraz Maksymiliana II. Zyskując doświadczenie w otoczeniu dworu cesarskiego, młody Karol nabrał umiejętności, które później wykorzystał w misjach dyplomatycznych dla Habsburgów. W 1587 roku cesarz Rudolf II powierzył mu ważne zadanie polegające na uczestnictwie w elekcji w Warszawie, gdzie jednym z pretendentów do tronu polskiego był Maksymilian III Habsburg.
W 1568 roku Karol II i jego brat Henryk III dokonali zakupu oleśnickiej części księstwa oleśnickiego od swojego stryjecznego brata Karola Krzysztofa. Po śmierci Karola Krzysztofa, do której doszło 17 marca 1569, obaj bracia stali się właścicielami całego księstwa oleśnickiego.
Dnia 17 września 1570 roku, Karol II wziął ślub z Katarzyną Berke (Berkova) z Dube i Lipy (1553–1583). Po jej śmierci, 17 listopada 1585 roku, zawarł drugie małżeństwo z Elżbietą Magdaleną, córką Jerzego II brzeskiego. Ceremonia zaślubin miała doniosły charakter, a zaszczyciły ją swoją obecnością takie postacie jak cesarz Rudolf II, król Danii Fryderyk II oraz liczni elektorzy i książęta Rzeszy.
Karol II został pochowany w kościele zamkowym w Oleśnicy, co ukazuje jego istotne miejsce w historii tego regionu.
Rządy i działalność kulturalna
W 1574 roku, wskutek niespłaconych długów, Karol II Podiebradowicz utracił na rzecz wierzycieli Złoty Stok, w tym mennicę. Zastał wówczas Bierutów z zamkiem i okolicznymi wsiami zastawione rodzinie von Schindel. Na szczęście, gdy jego sytuacja finansowa uległa poprawie, w 1599 roku zakupił od Andrzeja Leszczyńskiego Międzybórz. Kolejnym krokiem w kierunku stabilizacji majątku było wykupienie w 1609 roku Bierutowa wraz z okolicznymi wsiami.
W 1600 roku Karol II zainwestował w rozwój infrastruktury, budując kanał, który doprowadził wodę do Oleśnicy, dzięki czemu miasto otrzymało pierwsze wodociągi. W 1614 roku z kolei wydał decyzję o wybudowaniu młynów papierniczych oraz zbożowych na rzece Oleśnicy w Smardzowie. Jego rządy przyczyniły się do znacznego rozwoju mieszczaństwa w Oleśnicy — w 1592 roku nadał miastu przywilej handlu bydłem, co było krokiem do wzmocnienia lokalnej ekonomii.
Mieszczanie oleśniccy, dzięki handlowi wyrobami rzemieślniczymi oraz gospodarce rolnej, osiągali coraz większe bogactwo. W 1606 roku Karol II skupił w swoich rękach znaczną część władzy na Śląsku. W latach 1605–1609 pełnił funkcję regenta w księstwie legnicko–brzeskim dla bratanków swojej drugiej żony – Jana Chrystiana oraz Jerzego Rudolfa. W roku 1608 uzyskał stanowisko generalnego starosty Śląska. Ważnym osiągnięciem była inicjatywa powstania listu majestatycznego, który zapewniał równouprawnienie wyznania luterańskiego z katolickim.
Dzięki jego działaniom, zarówno kulturalnym jak i budowlanym, oleśnicki zamek przeszedł gruntowną przebudowę w stylu renesansowym. W tym okresie zmienił się również charakter zabudowy samej Oleśnicy — książę osobistym nadzorem dbał o to, by nowe budynki miejskie wznoszone były w architektonicznym stylu odrodzenia. W 1593 roku w Oleśnicy wznowiła działalność drukarnia, natomiast w 1594 roku Karol II założył w mieście szkołę średnią pod nazwą Gymnasium Illustre.
W tym samym czasie, z inicjatywy księcia, powstała biblioteka łańcuchowa w kościele zamkowym, stanowiąca ważny element lokalnej kultury. Na dworze Karola II dynamicznie rozwijała się scena muzyczna, co było wynikiem sprowadzenia do Oleśnicy uznanych muzyków. Zgodnie z duchem epoki renesansu, książę założył także ogród zwany Fasanerie, wprowadzając do Oleśnicy egzotyczne drzewa i krzewy, które dotąd nie były znane w regionie.
Przypisy
- PiotrP. Kalinowski PiotrP., Monety książąt ziębickich: katalog : lata 1429-1742, Verlag_PK, 2010 r., ISBN 978-83-61755-71-5 [dostęp 30.09.2024 r.], Cytat: Miał pasje budowania ... 5.12.1594 r. - "Gymnasium Illustre"
Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":
Karol Krzysztof Podiebradowicz | Sylwiusz Wirtemberski (książę oleśnicki) | Karol Fryderyk Podiebradowicz | Jadwiga Podiebradówna | Elżbieta Maria PodiebradOceń: Karol II Podiebradowicz