Kościół św. Trójcy w Oleśnicy

---

Historia

W 1538 roku Karol I Podiebradowicz przeprowadził reformy, w wyniku których duchowni katoliccy zostali usunięci z księstwa oleśnickiego. Religia książąt stała się protestancka, a dotychczasowe kościoły katolickie przeszły pod zarząd protestantów. Już na początku XVI wieku idee Marcina Lutra zaczęły się szerzyć w regionie. Mimo protestanckiego charakteru Oleśnicy oraz dominacji tego wyznania, katolicy nie byli tu prześladowani. Początkowo na początku XVIII wieku ich społeczność liczyła około 100 osób.

Wraz z pojawieniem się garnizonu armii austriackiej w mieście, wzrosła potrzeba stworzenia dedykowanej przestrzeni kultu dla katolików. W 1727 roku, w okolicach nieistniejącej dzisiaj Bramy Mariackiej, powstała niewielka kaplica. W 1738 roku ks. Leopold Johannes Pientag wystarał się o zgodę na budowę kościoła katolickiego od cesarza Karola VI Habsburga, który przeznaczył na ten cel 6000 guldenów.

Budowa barokowej świątyni miała miejsce w latach 1738–1744, a pierwsze nabożeństwo odbyło się w 1744 roku. Ołtarz i ambonę wykonał ceniony wrocławski rzeźbiarz Franz Joseph Mangoldt. W 1748 roku kościół został wymalowany, jednakże w 1750–1755 roku poprawiono ołtarz, który namalował F. A. Scheffler lub Anton Erazm Beüer. W 1776 roku przeprowadzono podwyższenie wieży, na którą nałożono hełm według projektu architekta J.W. Hellera, współpracującego z księciem Karolem Christianem Erdmanna Wirtemberskim. W 1783 roku kościół wzbogacił się o organy, które niestety po roku przestały działać. Ich remont przeprowadzono w 1798 roku, zlecając go Gottliebowi Benjaminowi Englerowi.

W ważnym dla kościoła dniu 11 września 1854 roku biskup Heinrich Förster nadał mu status parafialny, obejmując także 30 okolicznych miejscowości. W 1928 roku na dzwonnicy kościoła zawieszono nowy dzwon, a cztery lata później, zmodernizowano organy, zastępując je 21-głosowym instrumentem firmy organmistrzowskiej Berschdorf z Nysy. Niestety w 1944 roku organy uległy zniszczeniu w wyniku pożaru, a świątynia okazała się zbyt mała, aby pomieścić rosnącą liczbę wiernych.

W 1935 roku nowym proboszczem został dr Roman Reisse, który podjął się rozbudowy świątyni. Ze względu na panujące ograniczenia urbanistyczne, zwiększono liczbę miejsc do 1000, burząc stary dom parafialny przy Georgenstrasse (obecnie ul. Kościelna) oraz przenosząc go do byłego przytułku przy Wendestrasse (obecnie ul. Łużycka).

W grudniu 1944 roku wciąż odbywały się nabożeństwa, jednak 20 stycznia 1945 roku mieszkańcy Oleśnicy zostali wysiedleni. Podczas walk z 24 na 25 stycznia kościół uległ zniszczeniu i spaleniu, chociaż niektóre ważne elementy, takie jak ambona i ołtarz główny, przetrwały. W latach 1958–1959 przeprowadzono prace odgruzowujące, a mimo początkowych planów zburzenia, w latach 1960-1962 kościół odbudowano i zadaszono. Renata Dubiel zajęła się renowacją ołtarza, a w 1963 roku Jan Molga oraz ks. Kazimierz Fedyk zakończyli prace nad polichromiami, która zdobiła lewą stronę ołtarza, przedstawiając procesję.

W 1969 roku na kościole położono nowy dach, a w 1977 roku odnowiono tynki zewnętrzne. W 2002 roku, dzięki staraniom ks. Władysława Ozimka, zaczęła się renowacja i rewaloryzacja świątyni, nad którą czuwał Wiesław Piechówka, a prace te zostały zakończone w 2005 roku.

Architektura i wyposażenie

W architekturze kościoła św. Trójcy w Oleśnicy dominują misternie wykonane zdobienia. Wśród nich znaleźć można gzymsy profilowane, pilastry oraz opaski okienne, a także płyciny, które wspólnie tworzą niezwykły charakter tej świątyni.

W obrębie wnętrza szczególną uwagę zwraca sklepienie nad chórem, które posiada zjawiskowy kształt kopuły. Z kolei nad ołtarzem odnajdziemy malowidło przedstawiające Chrystusa w glorii, co dodaje powagi i majestatu całej przestrzeni.

Na wieży kościoła zawieszone są trzy dzwony, które są ważnym elementem dzwonnicy. Dwa z tych dzwonów, które są mniejsze, zostały odlanych przez Rudolfa Matheisela w Lwowie w latach 1922 oraz 1926. Noszą one inskrypcje w języku polskim, co podkreśla ich lokalne znaczenie. Największy dzwon, który powstał w 1923 roku, jest zdobiony inskrypcją w języku łacińskim.

---

Oceń: Kościół św. Trójcy w Oleśnicy

---