Kolumna Zwycięstwa, zlokalizowana w sercu oleśnickiego rynku, to historyczny zabytek o dużym znaczeniu kulturowym, który przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Odsłonięta po raz pierwszy 10 maja 1873 roku, kolumna ta została wzniesiona jako pomnik ku czci zwycięstwa Prus nad Francją w 1871 roku, w kontekście konfliktu znanym jako wojna francusko-pruska.
W ciągu swojej długiej historii, kolumna doczekała się różnych modyfikacji. W 1964 roku przeprowadzono zmiany w jej wyglądzie, a na pomniku umieszczono pamiątkowe tablice, które upamiętniały ważne wydarzenia, takie jak Tysiąclecie Państwa Polskiego oraz 20. rocznicę wyzwolenia Oleśnicy.
Niestety, w 1983 roku, podczas gwałtownej burzy, posąg szczytowy kolumny spadł i uległ zniszczeniu. W 1989 roku podjęto decyzję o wzniesieniu nowej kopii figury, która obecnie zdobi szczyt kolumny, podczas gdy oryginał został przeniesiony do muzeum, gdzie można podziwiać jego unikalną wartość.
W 2002 roku kolumna przeszła wielką renowację, co przyczyniło się do zachowania jej estetyki oraz funkcji jako ważny punkt w historycznym krajobrazie Oleśnicy.
Historia
Po triumfie Prus nad Francją w 1871 roku w Oleśnicy, wówczas częścią Królestwa Prus i Cesarstwa Niemieckiego, podjęto decyzję o upamiętnieniu tego wydarzenia poprzez budowę pomnika. Początkowo planowano jego usytuowanie poza głównym centrum miasta. Ostatecznie jednak wybrano lokalizację na rynku miejskim, tuż przed ratuszem miejskim.
W 1872 roku wrocławski architekt Carl Lüdecke przedstawił zatwierdzony projekt, który zakładał stworzenie korynckiej kolumny w stylu klasycystycznym. Kolumna miała być umieszczona na prostokątnym cokole oraz styloblacie, a jej zwieńczenie miało stanowić posąg bogini Wiktorii, utożsamianej z grecką Nike. Całkowita wysokość konstrukcji od cokołu do szczytu wynosiła 12 metrów. Projekt posągu wykonał rzeźbiarz August Wittig, który stworzył figurę przedstawiającą postać zstępującą na kulę ziemską, otoczoną ważnymi atrybutami: skrzydłami, wieńcem laurowym symbolizującym zwycięstwo oraz gałązką palmową odzwierciedlającą męczeństwo. Odlew sygnowany był przez berlińską odlewnię M. Czarnikow & Co.
Na cokołach pomnika umieszczono cztery medaliony:
- od frontu znajduje się Krzyż Żelazny,
- z prawej strony widoczny jest napis „Den Lebenden zum Vorbild” (Żyjącym na wzór),
- z lewej strony umieszczono napis „Den Totden zum Ruhm” (Poległym na chwałę),
- na medalionie z tyłu umieszczono napis „Wir Sind Einig Volk und Brüder” (Jesteśmy zjednoczeni jako naród i bracia).
Pomnik został odsłonięty 10 maja 1873 roku z okazji drugiej rocznicy podpisania traktatu pokojowego kończącego wojnę francusko-pruską (1870–1871). Był to pionierski monument tego typu w Niemczech, ukończony kilka miesięcy przed berlińską Kolumną Zwycięstwa, na której wzorowano się przy jego budowie. W 1921 roku posąg Nike doznał uszkodzeń i został przekazany do naprawy.
W 1964 roku, z okazji 1000-lecia Państwa Polskiego oraz 20. rocznicy wyzwolenia Oleśnicy, na pomniku zainstalowano prostokątne tablice, które przypominały o tych ważnych wydarzeniach. Na froncie tablicy widniał napis „W XX rocznicę wyzwolenia ziemi oleśnickiej i 1000-lecia państwa polskiego – Społeczeństwo Ziemi Oleśnickiej”.
W wyniku wichury w 1983 roku posąg uległ zniszczeniu i po jego sklejeniu odlano jego kopię, która została umieszczona na szczycie pomnika. Oryginalny posąg trafił do muzeum, a następnie został przeniesiony do Oleśnickiego Domu Spotkań z Historią.
W 2002 roku przeprowadzono renowację kolumny, w trakcie której tablice z 1964 roku zostały zastąpione prostokątnymi tablicami z piaskowca, które tym razem już nie zawierały napisów.
Przypisy
- a b c d e MarekM. Nienałtowski MarekM., Pomnik – Kolumna Zwycięstwa [online], 13.01.2023 r. [dostęp 23.08.2024 r.]
- a b c d MarekM. Nienałtowski MarekM., Pomniki i miejsca pamięci [online], Urząd Miasta Oleśnicy [dostęp 26.08.2024 r.]
- Uchwała rady miasta Oleśnicy z dnia 30 października 2007 r., „Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego”, 30.10.2007 r. [dostęp 23.08.2023 r.]
Oceń: Kolumna Zwycięstwa w Oleśnicy