Pomnik Ery Kosmicznej, znajdujący się w Oleśnicy, to znaczące dzieło sztuki autorstwa artysty Jerzego Boronia. Jego powstanie datuje się na lata 1969 lub 1972 i ma miejsce w pobliżu ulicy 3 Maja. Ten niezwykły pomnik jest unikalnym symbolem Dolnego Śląska, jako że upamiętnia zarówno niesamowity lot Jurija Gagarina, pierwszego człowieka w kosmosie, jak i ogólny postęp ludzkości w badaniach kosmicznych.
Pomnik ten jest często określany jako Pomnik Kosmonautów, ale mieszkańcy Oleśnicy używają także kolokwialnego określenia „bycze jaja”, co świadczy o jego charakterystycznym kształcie. Obiekt ten zyskał sobie popularność wśród lokalnej społeczności, a także turystów, stanowiąc ważny punkt na mapie kulturalnej regionu.
Opis i historia
Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy to niezwykłe dzieło, zaprojektowane przez uznanego rzeźbiarza Jerzego Boronia z ASP we Wrocławiu. Składa się z unikalnej aluminiowej konstrukcji, którą wykonano w ZNTK w Oleśnicy. W jego skład wchodzi również niecka, wyłożona bazaltową kostką, oraz inskrypcja umieszczona na dawnych murach obronnych miasta. Treść napisu brzmi: „Dnia 12.04.1961 r. z terenu Związku Radzieckiego wyruszył na zwycięski podbój przestworzy pierwszy człowiek Jurij Gagarin – Cześć i chwała bohaterskim zdobywcom kosmosu”. Niestety, ten ważny tekst nie przetrwał do czasów współczesnych.
Pomnik został usytuowany przy ulicy 3 Maja, w miejscu, które jeszcze w latach 50. XX wieku było silnie związane z rzeką Oleśnica. Jego budowa miała miejsce w roku 1972, chociaż autor pomnika, Jerzy Boroń, twierdził, że miało to miejsce w 1969 roku. Klimat instalacji, która przedstawia trzy kule, interpretowane jest jako wzlatujące satelity. Niewątpliwie, jest to jedyny pomnik na Dolnym Śląsku, który czci dokonania Gagarina oraz eksplorację kosmosu przez ludzkość.
Pomnik nie był jednak wolny od kontrowersji. W 2006 roku pojawił się pomysł przeniesienia go na lokalny cmentarz żołnierzy radzieckich. Projekt zakładał, że w jego miejsce powstanie parking. Niemniej jednak, ze względu na fakt, że dzieło znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej, przemieszczenie wymagało uzyskania zgody konserwatora oraz przeprowadzenia odpowiednich badań archeologicznych. Oprócz tego rodzina Boronia zachowała prawa autorskie do pomnika, co wpłynęło na możliwość podejmowania decyzji o jego przyszłości. W 2007 roku przeprowadzono ostatecznie renowację pomnika.
W 2010 roku pomysł demontażu znowu się pojawił, jednak z oczywistych względów odstąpiono od niego. Pomnik nieoficjalnie znany jest jako Pomnik Kosmonautów, a okoliczni mieszkańcy jakkolwiek żartobliwie nazywają go „byczymi jajami”.
Przypisy
- Radny proponuje, aby wokół Pomnika Ery Kosmicznej w Oleśnicy podsadzić krzewy i rośliny [online], olesnica24.com, 30.07.2022 r. [dostęp 10.09.2024 r.]
- Marek M. Nienałtowski, Pomnik Ery Kosmicznej [online], 12.08.2003 r. [dostęp 10.09.2024 r.]
- Era się nierozbiora, „Panorama Oleśnicka”, 04.01.2007 r., s. 12 [dostęp 10.09.2024 r.]
- Mrozowicz i Wiszewski, 2006, s. 234.
- Mrozowicz i Wiszewski, 2006, s. 235.
- Kijakowska, 2010.
Oceń: Pomnik Ery Kosmicznej w Oleśnicy