Wieża ciśnień w Oleśnicy

---

Historia

Do XIX wieku mieszkańcy Oleśnicy korzystali z dwóch otwartych ujęć wody, która była sprowadzana z rzeki Oleśnica za pomocą specjalnego kanału z obszaru Spalic. Niestety, brak systemu wodociągowego oraz uzależnienie od źródeł otwartych spowodowały nawroty epidemii cholery w mieście, które miały miejsce w takich latach jak 1830, 1837, 1849, 1850 oraz 1866. Pierwsza próba pozyskania wody głębinowej miała miejsce na przełomie lat 1883–1884, lecz nie przyniosła oczekiwanych rezultatów.

Pozostając w trudnej sytuacji, mieszkańcy wkrótce dowiedzieli się o źródłach czystej wody w podmokłych łąkach przy Parku Miejskim. Na początku w tym rejonie wywiercono osiem studni, a ostateczna liczba wzrosła do 17 w wieku XX. Inżynier Adolf Thiem był odpowiedzialny za projektowanie systemu wodociągowego oraz wieży ciśnień, która była niezbędna do utrzymania ciśnienia w sieci miejskiej. W swoim projekcie zastosował nowatorską jak na te czasy technikę, gdzie strop wykonany był z zespolonych blach grubościennych.

Woda pozyskiwana z ujęć była następnie transportowana do zakładów wodociągowych, gdzie odbywał się proces jej filtrowania, głównie z powodu dużej zawartości żelaza. Po filtracji woda była pompowana do miejskiej sieci oraz do ujęć ręcznych usytuowanych na ulicach, a także do zbiornika i wieży ciśnień.

System wodociągów, zawierający pola zalewowe oraz podłączenia do wszystkich domów, został zakończony w 1912 roku, a cztery lata wcześniej ukończono budowę miejskiego systemu kanalizacji. Wieża ciśnień przeszła prace konserwacyjne oraz remontowe w latach 1993 lub 1994 oraz 2020 roku, co przyczyniło się do jej dobrego stanu. Obiekt ten jest obecnie częścią infrastruktury Zakładu Wodociągów i Kanalizacji.

Architektura

Wieża ciśnień w Oleśnicy, zlokalizowana przy ul. Wojska Polskiego 57 (wówczas znanej jako Wartenbergerstrasse), to doskonały przykład architektury historyzującej. Jest to budowla wykonana z cegły, która składa się z jednokondygnacyjnej bryły stanowiącej główny trzon wieży, którego część jest podpiwniczona. Na szczycie wieży znajduje się stalowy zbiornik na wodę, którego osłona przykryta jest ostrosłupowym dachem.

Budowla o wysokości 45 metrów została zaprojektowana na planie koła, z średnicą wynoszącą 12,9 m przy podstawie. Na wysokości zbiornika, której wysokość wynosi 10,75 m, dodatkowo wprowadzono niezbędne wzmocnienia. Po II wojnie światowej, prawdopodobnie w 1967 roku, zdecydowano o umieszczeniu metalowych obejm wokół trzonu wieży, co miało na celu zapobieżenie pękaniu ścian. Zbiornik na wodę został umieszczony na wysokości 22 m, a jego wklęsłe dno podkreśla nietypową konstrukcję.

Stalowy, nitowany zbiornik charakteryzuje się średnicą 10 m i wysokością 5,8 m, a jego pojemność wynosi od 350 m³ do nawet 500 m³. Całość jest podparta stalową konstrukcją nośną, która zapewnia stabilność tej wyjątkowej budowli. Do zbiornika prowadzą spiralne schody, usytuowane wzdłuż ściany wieży, co jest praktycznym rozwiązaniem inżynieryjnym.

Na zewnętrznej części budynku, w miejscach łączenia cokołu z trzonem oraz trzonu z głowicą, znajdują się ozdobne gzymsy, które dodają wieży elegancji. Cała konstrukcja posiada cztery rzędy okien, wszystkie zwieńczone łukiem, rozmieszczone osiowo oraz symetrycznie. Na trzech poziomach znajdują się po cztery okna, natomiast ostatni poziom posiada osiem okien, rozmieszczonych osiowo. Dach wieży, zwieńczony czterema symetrycznie rozmieszczonymi lukarnami, podkreśla jej unikalny kształt i styl.

---

Oceń: Wieża ciśnień w Oleśnicy

---